Organize Sanayi Bölgesi Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi Müdürü Osman Gürel, Uşak’ta düzenlenen "Türk Düğümlü Halılar Atlası" projesi seminerinde, geleneksel halıcılığın önemine ve kültürel mirasın korunmasına yönelik görüşlerini paylaştı. Gürel, kök boyalarla yapılan halılarda kullanılan doğal bitkilerden, motiflerin anlamına kadar pek çok önemli ayrıntıya değindi.
DOĞAL BOYA VE RENKLERİN ANLAMI
Gürel, halıların renklendirilmesinde kullanılan kök boyaların önemine dikkat çekti. Geleneksel olarak ilkbahar ve yaz aylarında taze, diğer mevsimlerde ise kurutulmuş halde kullanılan ilbadı, aspir, ayçiçeği, nane, kekik, gül, meşe ve ceviz gibi bitkilerden elde edilen kök boyaların, eskiden yüzde yüz doğal boyalarla yapıldığını ancak sanayileşmeyle birlikte sentetik boyaların daha çok tercih edildiğini belirtti. Uşak halılarında yaygın olarak kullanılan kırmızı, mavi, beyaz ve yeşil renklerin simgesel anlamlarına vurgu yaptı; kırmızı azim ve kararlılığı, mavi özgürlüğü, beyaz saflığı, yeşil ise doğanın huzurunu simgeliyordu.
HALI MOTİFLERİNDE SEMBOLİK ANLAMLAR
Gürel, halılardaki motiflerin her birinin özel anlam taşıdığını ifade etti. Eli belinde motifi doğurganlığı, koç boynuzu gücü ve istikrarı, muska ve mezarlık motifleri ise koruyucu sembolleri temsil ederken; hayat ağacı yaşamı simgeliyordu. Anadolu'da kartal gibi güçlü kuş figürlerinin de sıkça kullanıldığını ve bunun devletlerin sembollerinde de yer aldığını belirtti. Ayrıca, halılarda kullanılan Türk düğümü, diğer adıyla Gördes düğümünün dayanıklılığı artırdığını ve halıcılık kültüründe önemli bir yere sahip olduğunu vurguladı.
UŞAK HALILARI VE KÜLTÜREL MİRAS
Uşak halılarının tarih boyunca öne çıkan bazı motiflerine de değinen Gürel, madalyon ve yıldız motifleriyle ünlü halıların dünyaca tanındığını ve Lorenzo Lotto’nun tablolarında bile görüldüğünü belirtti. Bu kültürel mirasın korunmasının önemine dikkat çeken Gürel son olarak seminerde bir de hikaye paylaştı.
